10 Tevet op vrijdag

Deze week beleven wij iets wat zeldzaam is voor de Joodse kalender. U weet dat als Pesach op zondag begint er allerlei extra halachot (regeltjes) zijn m.b.t. de sjabbat die dan direct afgaat voor aan Pesach. In Jeroesjalajim valt in dat jaar Poerim op sjabbat, waardoor Poeriem dan over drie dagen wordt uitgesmeerd. Nu gaat het om een vastendag op vrijdag. Dat is een unicum want geen enkele andere vastendag kan op vrijdag vallen. Onze geleerden wilden dat ook niet want het is niet aanbevelenswaardig om sjabbat vastend te beginnen.

Waarom doen we dat nu dan toch?

De aanleiding voor het vasten is het feit dat Nevuchadnezar, de koning van Babel op 10 tevet het beleg heeft geslagen om onze heilige stad om Jeroesjalajim.

In Tenach wordt gerefereerd naar die gebeurtenis in de profeet Jechezkel 24,2. Als u kijkt in de pasoek (zin) ziet u daar twee maal het woord בעצם staan. De tenach benadrukt daar mee hoezeer deze gebeurtenis verbonden is met deze dag zelf en niet met een andere dag. Onze geleerden hebben daarin een aanwijzing gezien om ondanks het feit dat het vrijdag is toch die vastendag door te laten gaan. We hebben wel een beetje mazzel met deze vastendag. Omdat het pas laat licht is kunt u tot 06.52 uur eten. Als u vroeg naar bed gaat op donderdagavond maakt u er op vrijdagochtend om 06.15 uur gewoon een gezellig familieontbijt van met zo u wenst een eitje en gebak ORT. Zo mist u alleen de lunch en die slaan we toch vaak over op de korte vrijdagen in de winter.

Tot hoe laat vasten we? Er zijn verschillende meningen daarover in de halacha. Sommige meningen zeggen dat direct als het sjabbat is de vastendag ophoudt. Er was zelfs een geleerde die op deze vastendag al iets proefde van het sjabbat eten voor hij naar sjoel ging. Onze grote leermeester Rav Moshe Isserles geeft aan dat we wel moeten vasten tot het donker is. Deze mening wordt door ons, de Asjkenazische joden gevolgd. Het Rabbinaat heeft aangegeven dat u vanwege de kavod van de sjabbat toch iets voor “nacht” om 17 uur als het al behoorlijk donker is, kiddoesj kunt maken en aan tafel kunt gaan. Dat is iets anders dan in het zuiden van Nieuw Zeeland. Daar wordt gevast van 4 uur ´s ochtends tot 9 uur ´s avonds.

De sjoeldienst begint in de meeste sjoels iets eerder op deze vrijdagmiddag, om 16 uur. U kunt uw kaarsen al twintig minuten daarvoor aansteken en om sjoel toe gaan. Bij mincha wordt gelajend en de haftara van de taanit gezegd. Na mincha wordt u, met waarschijnlijk een maag die heel veel zin heeft in een bordje kippensoep, omgeven door de klanken van kabalat sjabbat en lecha dodi. En do not worry, als u thuis komt is het waarschijnlijk al tijd om kiddoesj te maken. Een gezonde taanit en sjabbat sjalom.

We kunnen hier nog een uitleg aan toevoegen. Het beleg om Jeroesjalajim werd geslagen. De toestand leek uitzichtloos. Het einde was nabij. Dat wil niet zeggen dat er geen hoop is, dat alles voorbij is. Nee, wij hebben altijd hoop dat er een oplossing gaat komen. Aan het begin van de cyclus van taanesim komt er daarom een bijzondere boodschap, wat is die?

Vrijdag zijn we aan het einde van de week. We zijn een hele week bezig geweest met allerlei zaken. We lijken totaal in beslag genomen door onze beslommeringen. Dan komt vrijdag en breekt ons daaruit los en wijst ons op de kedoesja van sjabbat. Vrijdagavond verlost ons daar weer uit.

Omdat de boodschap van 10 Tewet en vrijdag zo nou op elkaar aansluiten hebben de chachamim besloten dat zelfs als vrijdag en 10 Tewet samen vallen de taanit niet zal wijken.

 

     
 
Wilt u Tora World Holland steunen? Klik dan HIER.